Klik, deel, verneder, verwoest: een belangrijke publicatie over ‘bangalijsten’, vrouwenhaat, privacy en wetgeving
30-09-2025
In Een oude cultuur in het digitale tijdperk laten we zien hoe eeuwenoude patronen van macht, discriminatie en genderongelijkheid zich hebben verplaatst naar de digitale wereld. Hier heeft het patriarchaat vrij spel.
‘Bangalijsten’ of ‘vernederlijsten’ leiden bovendien tot nieuwe vormen van intimidatie en gaan vaak gepaard met victim-blaming: het slachtoffer krijgt de schuld, terwijl de pleger en de bredere cultuur van vrouwenhaat en stereotypering buiten schot blijven.
In het slotinterview plaatst Robbert Hoving het boek in een bredere context en schetst de risico’s en kansen van privacybescherming in de toekomst.
Waarom dit boek belangrijk is
Online grensoverschrijdend gedrag raakt ons allemaal. Jongeren worden ongevraagd geconfronteerd met naaktbeelden. Ouders weten vaak niet hoe ze hun kinderen moeten begeleiden. Omstanders zien online shaming gebeuren. Mannen worden slachtoffer van sextortion. En vrouwelijke studenten worden als ‘banga’ bestempeld en online belaagd.
De impact hiervan is groot. Online en fysieke misbruikervaringen kunnen elkaar bovendien opvolgen of overlappen, en de trauma’s die daaruit voortkomen zijn vaak langdurig en complex.
Toch gebeurt er vaak niets, omdat verantwoordelijke instanties niet optreden. Zo loopt de schade alleen maar op. Het heeft bijvoorbeeld zeven maanden geduurd voordat de ‘Utrechtse Bangalijsten’ op Telegram werden verwijderd, pas nadat herhaaldelijk Kamervragen werden gesteld en de CEO en oprichter van Telegram in Frankrijk werd opgepakt. Of neem onze zaak tegen pornoplatform X-Hamster, waar expliciet beeldmateriaal zonder toestemming van de afgebeelde personen werd vertoond – die procedure heeft meer dan een jaar geduurd. MrDeepFakes heeft de site uit de lucht gehaald, maar de bestuurder loopt nog steeds rond en een nieuwe site staat zo weer online. Sterker nog, het internet staat er helaas vol mee: sites met deepfakes van vooral vrouwen. Van BN-ers tot gewone meiden die hier heel veel hinder van ondervinden.
Zonder publieke verontwaardiging en aanhoudende (juridische) druk, verandert er niets. Er is in Nederland en Europa voldoende regelgeving, maar de handhaving laat vaak te wensen over. Te vaak gaan zakelijke belangen vóór de online veiligheid en privacy van mensen. Te vaak ontbreekt de politieke wil om technologie gerelateerd geweld écht aan te pakken. En te vaak bepaalt de geografische locatie of er wel of niet wordt opgetreden door de overheid.
Nu staat de volgende al klaar. Nieuwe technologieën in de vorm van Nudify-apps voor het goedkoop en eenvoudig maken van deepfakeporno verschuiven de grens steeds verder en maken het makkelijker dan ooit om intieme beelden zonder toestemming te verspreiden. Waarom zijn nudify-apps nog steeds beschikbaar via zoekmachines zoals Google en Bing? Waarom doen toezichthouders niets terwijl deze apps privacy-schendingen faciliteren?
Slachtoffers zijn hier de dupe van. Dat is onacceptabel. De regels zijn er, laten we daarom onze verontwaardiging blijven uiten als wet- en regelgeving niet toegepast worden en wetteloosheid blijft regeren online.
Wat wij willen meegeven
Als Offlimits zien wij elke dag dat de online wereld zowel kansen als risico’s biedt. Preventie, goede voorlichting, begeleiding en weerbaarheid zijn onmisbaar. Maar dat is niet genoeg.
We hebben allemaal een rol te spelen: spreek je uit als omstander, steun slachtoffers, doorbreek taboes en praat erover. Tegelijkertijd moeten overheid en techbedrijven hun verantwoordelijkheid nemen en is handhaving vereist. Want regels zonder uitvoering zijn lege beloftes.
Het is tijd voor betere bescherming in beleid en praktijk, vanuit inclusieve en gender-transformatieve benaderingen. Het is (al veel te lang) tijd dat overheid, techbedrijven en samenleving samen duidelijk maken: dit mag niet gebeuren. Vooral, laten we een gidsland zijn als Nederland. We hebben een enorme online sector. Laten wij ons daarom hard maken als land voor een vrij en veilig internet – zoals het bedoeld is – maar waarbij mensenrechten wel beschermd worden.