Helpwanted ziet verdubbeling sextortion

Nikki-Lee Janssen, teamleider bij Helpwanted: 'Dit zijn schrikbarende cijfers. Want het zijn niet zo maar getallen; achter elk geval van sextortion schuilt een slachtoffer, waarop de afpersing een ontwrichtende invloed kan hebben. En we weten dat lang niet alle slachtoffers hulp zoeken. De vijfduizend melders die contact op hebben genomen met Helpwanted, vormen dan ook het topje van de ijsberg.'

We spreken van sextortion wanneer je bedreigd of gechanteerd wordt door iemand die zegt je intieme foto's of video's online te zullen delen, als je niet doet wat diegene vraagt. Dat varieert van het moeten versturen van meer intieme beelden of het moeten verrichten van seksuele handelingen, tot het moeten betalen van geld of deelname aan criminele activiteiten.

Bij sextortion is het advies van Helpwanted altijd om niet in te gaan op de eisen van de afperser. Janssen: 'Als de eisen van de dader worden genegeerd, is het waarschijnlijk dat deze je foto/video niet verspreidt. Immers, dan is de dader zijn pressiemiddel kwijt is om jou onder druk te zetten. Maar dat is allemaal makkelijker gezegd dan gedaan.'

Naast advies en het bieden van eerste hulp door bijvoorbeeld het verwijderen van de beelden, verwijst Helpwanted slachtoffers naar het Centrum Seksueel Geweld (CSG) als zij aangeven behoefte aan professionele hulp te hebben. Dit gebeurt nog opvallend weinig (127 keer in 2023), terwijl sextortion een enorme impact kan hebben op iemands leven.

Iva Bicanic, directeur-bestuurder van het Landelijk Centrum Seksueel Geweld, heeft een verklaring voor het relatief geringe aantal mensen dat hulp zoekt bij het CSG: 'Veel slachtoffers proberen vanwege angst en schaamte te vergeten wat er is gebeurd: niet meer aan denken, niet meer over praten. Het is menselijk om een trauma te willen verstoppen in plaats van te verwerken. Maar die verwerking is wel belangrijk, want deze vorm van misbruik kan veel schade doen. Denk bijvoorbeeld aan slaap, vertrouwen, en mentale gezondheid. Online seksueel misbruik verschilt daarin niet van offline misbruik. Ervaringen met sextortion kunnen ertoe leiden dat je ontwikkeling stagneert, dat je werk of opleiding onder druk komt te staan, dat je zelfbeeld en vertrouwen in anderen een enorme deuk krijgt. In sommige gevallen leidt sextortion zelfs tot suïcide. We mogen de impact als maatschappij van deze vorm van misbruik niet onderschatten. Snelle hulp nadat het is gebeurd, is daarom cruciaal.'

'Het is belangrijk dat Helpwanted voor deze vorm van seksueel geweld de samenwerking met het CSG intensiveert', benadrukt Robbert Hoving, directeur-bestuurder Offlimits. 'Het kan levensontregelende effecten hebben, die niet alleen gevolgen hebben voor een individu en naasten, maar uiteindelijk ook een enorme impact hebben op de gehele maatschappij.'

Helpwanted en CSG benadrukken daarom het belang van goede hulp en psychologische ondersteuning, en roepen slachtoffers op het probleem niet bij zich te houden maar hulp te zoeken. Hoving: 'Door er snel bij te zijn, kunnen latere problemen voorkomen worden. En daarmee ook de kans op herhaling.'

Recordaantal adviesaanvragen

De toename van het aantal adviesvragen over sextortion staat niet op zich. In 2023 nam een recordaantal mensen contact op met Helpwanted. Het aantal personen dat via chat, telefoon of e-mail om advies vroeg, steeg van 2002 naar 5543, bijna een verdriedubbeling. Met de mensen die de online adviesmodule doorliepen erbij, heeft Helpwanted 10.454 keer iemand kunnen helpen.

Mogelijke verklaring voor deze groei zijn de verruimde openingstijden van de hulplijn, uitbreiding van de onderwerpen waarover Helpwanted advies geeft, de publieke aandacht voor online grensoverschrijdend gedrag en gevoerde campagnes.

Janssen: 'Deze groei toont tegelijkertijd de hardnekkigheid aan van online grensoverschrijdend gedrag. Daarom blijft Helpwanted zich onverminderd inzetten voor preventie, educatie en voorlichting om online grensoverschrijdend gedrag actief aan te pakken.'

Lees het jaarverslag.